Leczenie obrzęku limfatycznego Warszawa. Diagnostyka, profilaktyka i leczenie układu limfatycznego

Obrzęk limfatyczny to jedno ze schorzeń układu limfatycznego. Jest to zastój limfy (chłonki). Chłonka, limfa to płyn tkankowy, który płynie do naczyń chłonnych, a następnie do węzłów chłonnych. Za co odpowiada? Zadaniem płynu chłonnego jest eliminowanie toksyn oraz transport przefiltrowanych białek osocza oraz transport limfocytów ponownie do układu krążenia. Jest to bardzo dobrze zorganizowany system, ale istnieją czynniki, które spowodują zaburzenie przepływu chłonki w naszych tkankach. Jeżeli limfa nie krąży prawidłowo tworzy się zastój i obrzęk. Początkowo ta opuchlizna jest miękka, powstaje dołek po kciuku ale z czasem twardnieje, ogranicza ruchomość stawów, swobodne poruszanie się, noga staje się ciężka. Czasem pacjenci mają uczucie rozpierania w tkankach, czują dyskomfort a nawet ból. Zaczynają się problemy z doborem ubrania gdyż dotychczasowe rzeczy staja się za ciasne. Gdy spuchnięta jest kończyna dolna pacjenci nie mogą założyć buta. Niestety obrzęki nie cofają się, mają charakter postępujący więc z czasem problem narasta. U niektórych osób może również rozwinąć się stan zapalny naczyń limfatycznych, np. róża. To groźne choroby, które należy poddać najpierw antybiotykoterapii a następnie terapii przeciwobrzękowej gdyż po każdym rzucie choroby obrzęk staje się większy.

Dlatego obrzęk limfatyczny należy jak najszybciej poddać Kompleksowej Terapii Przeciwobrzękowej aby uniknąć groźnych powikłań obrzęku i zatrzymać jego rozwój.

Przyczyny obrzęku mogą mieć charakter pierwotny i wtórny. Nieco niżej bardziej dogłębnie zajmiemy się tym tematem, określając czym jest wrodzony obrzęk limfatyczny i obrzęk wtórny. Ponadto, wskażemy, jakie są przyczyny ich występowania i czy w każdym przypadku masaż limfatyczny będzie odpowiedni.

Pierwotny i wtórny obrzęk limfatyczny. Jak powstaje obrzęk?

Przyczyn obrzęku limfatycznego może być bardzo dużo, zawsze jest spowodowany niefizjologicznym zastojem limfy. Obrzęki limfatyczne dzielimy na: pierwotne i wtórne.

Obrzęk pierwotny, inaczej wrodzony, dziedziczny, gdy jest wrodzona niewydolność naczyń limfatycznych, anomalie w budowie układu limfatycznego. Może ujawnić się pod wpływem różnych czynników. Zależnie od wieku, w którym dojdzie do manifestacji obrzęku rozróżniamy obrzęk limfatyczny:

• Wczesny – lymphoedema praecox – ujawnia się w wieku dziecięcym lub młodzieńczym, najpóźniej do 35 r.ż. Jeśli obrzęk jest już widoczny w momencie porodu to jest to postać wrodzona – lymphoedema congenitum
• Późny – lymphoedema tardum – ujawnia się po 35 r.ż.

Obrzęk limfatyczny wtórny to schorzenie, które powstało w skutek uszkodzenia układu limfatycznego na różnych etapach życia, w przebiegu innych chorób i ich leczenia. Najczęściej spotykane to:

• W onkologii – po leczeniu onkologicznym często powstaje obrzęk – po operacji, gdy usunięte są węzły chłonne,  po radioterapii. Może to być obrzęk kończyny górnej po leczeniu raka piersi, po mastektomii lub obrzęk kończyny dolnej u kobiet po raku jajnika, macicy a u mężczyzn po raku prostaty.
• W ortopedii – po urazach stawów, mięśni, po wypadkach i po operacjach
• We flebologii – gdy jest niewydolność żylna, nieleczone żylaki, cukrzyca, obrzęki żylno-limfatyczne, po przebytej zakrzepicy żył głębokich
• Powikłanie obrzęków lipidowych – obrzęki lipidowo-limfatyczne
• Po liposukcji
• Obrzęki pozapalne – po zapaleniu naczyń limfatycznych, węzłów chłonnych, po róży i w wyniku filariozy

Leczenie obrzęku limfatycznego. Problemy z układem chłonnym

Obrzęki limfatyczne mają charakter postępujący dlatego bardzo ważne by poddawać je fizjoterapii. Terapia leczenia obrzęku limfatycznego to Kompleksowa Terapia Przeciwobrzękowa. Jest to najlepiej przebadana metoda postępowania z obrzękiem, stosowana z powodzeniem na całym świecie, przede wszystkim w Niemczech, w których w klinikach limfologii pracuje się tą właśnie metodą. W przypadku braku terapii obrzęku powstają zwłóknienia w tkance podskórnej, obrzęk robi się twardy.

Leczenie obrzęków limfatycznych składa się z dwóch faz:

1. Faza redukcji obrzęku – zasada opiera się na wykonywaniu serii zabiegów – najczęściej jest to 10 zabiegów codziennie lub co drugi dzień. Tą terapię przeprowadza fizjoterapeuta po odpowiednich kursach Kompleksowej Terapii Przeciwobrzękowej. Fizjoterapeuta mierzy obwód kończyny w wielu punktach na początek terapii oraz w trakcie aby monitorować postęp terapii. Terapia składa się z poniższych elementów:

• Manualny drenaż limfatyczny – polega na wykonywaniu przez terapeutę delikatnej i powolnej pracy, rodzaj delikatnego masażu
• Terapia blizny – gdy blizna jest nieelastyczna przepływ chłonki może być utrudniony
• Techniki na układ powierzchowny usprawniając przepływ chłonki
• Ćwiczenia oddechowe
• Bandażowanie wielowarstwowe – specjalistyczne bandaże do redukcji obrzęków limfatycznych. Ich nałożenie powoduje zmniejszanie się obwodów niemal po każdej terapii. Prawidłowo bandażować potrafią fizjoterapeuci po odpowiednim kursie
• Kinesiotaping – polegający na użyciu samoprzylepnych taśm
• Presoterapia – w której dominuje cykliczne napełnianie się powietrzem specjalnego rękawa lub nogawic. Ze względu na małą skuteczność rzadko wykonujemy u pacjentów u których usunięte są węzły chłonne.

Pacjent jest poinformowany o konieczności pielęgnacji skóry pomiędzy zabiegami oraz o wykonywaniu ćwiczeń w kompresji – w bandażach. W momencie gdy obrzęk jest znacznie zmniejszony lub wręcz zredukowany musi być dobrana odzież kompresyjna (pończocha, podkolanówka lub rękaw przeciwobrzękowy ). Pomiar ten nie ma sensu jeżeli pacjent ma obrzęk, nie wykonujemy go na obrzękniętej kończynie. Dlatego najpierw powinien być drenaż limfatyczny oraz terapia uciskiem aby obrzęk zmniejszyć a dopiero potem powinien być wymierzony rękaw, podkolanówki lub pończochy kompresyjne. Zależnie od stopnia zaawansowania obrzęku dobieramy odzież kompresyjną w odpowiedniej klasie ucisku.

Zdarza się, że obrzęknięty pacjent ma w jakiejś placówce wykonywany jedynie masaż limfatyczny lub drenaż limfatyczny, bez kompresjoterapii. Niestety nie doprowadzi to do zmniejszenia obrzęku.

2. Faza podtrzymująca – aby utrzymać efekty terapia odbywa się cyklicznie raz na 2 -3 tygodnie. Pacjent nosi odzież kompresyjną – podkolanówki lub pończochę uciskową jeżeli ma obrzęk nogi lub rękaw uciskowy jeżeli jest obrzęk ręki.

Uszkodzenia układu limfatycznego mogą powodować poważne dla zdrowia konsekwencje. Obrzęk postępuje, może być źródłem stanów zapalnych oraz utrudnia funkcjonowanie  W zależności od stopnia obrzęku limfatycznego, takie może być zastosowane leczenie i rehabilitacja. Często nie da się wyeliminować przyczyn choroby, dlatego tym bardziej konieczne jest odpowiednie postępowanie i leczenie obrzęku limfatycznego, często zaawansowanego. Kluczowe postępowanie to drenaż limfatyczny lub masaż limfatyczny oraz kompresja. W przypadku wystąpienia obrzęku limfatycznego istotne znaczenie odgrywa szybkość działania. Istnieją określone stopnie zaawansowania obrzęku i im są one wyższe, tym samo leczenie zachowawcze nie wystarcza, a objawy choroby stają się coraz bardziej poważne.

Powikłania obrzęku chłonnego

Sam obrzęk wpływa oczywiście na estetykę, ale najważniejsze są problemy z funkcjonowaniem, ze sprawnością oraz problemy ze zdrowiem. Obrzęk limfatyczny nieleczony  prowadzi do poważnych powikłań. Jakich? Najczęściej występującymi są zakażenia skóry i tkanki podskórnej, a także stany zapalne naczyń limfatycznych, węzłów chłonnych, róża, limfotok (wyciek limfy przez skórę), zakrzepica. U części pacjentów występuje rzadki nowotwór – mięsak limfatyczny.

Diagnostyka, profilaktyka i leczenie – drenaż limfatyczny. Odpowiednia praca fizjoterapeutów

Zarówno pierwotny obrzęk limfatyczny, jak i wtórny, ten delikatny, jak i przewlekły, wymaga natychmiastowego działania tak, aby jak najszybciej go zmniejszyć lub usunąć. Należy więc wybrać placówkę, która zajmuje się terapią obrzęków i wprowadzić skuteczne leczenie. Czy podstawą będzie więc drenaż limfatyczny danych partii ciała, założenie pończoch kompresyjnych na kończyny czy aktywność fizyczna – najważniejsze znaczenie ma to, aby działać w prawidłowym kierunku. Obrzęk limfatyczny może spowodować poważne dla zdrowia konsekwencje. Bardzo ważne jest leczenie obrzęku, czyli rehabilitacja – terapia przeciwobrzękowa. Niestety nie ma farmakoterapii na obrzęk limfatyczny. Nie istnieją żadne tabletki, które wyleczą obrzęki.

U pacjentów z grupy ryzyka, czyli po leczeniu onkologicznym, po limfadenektomii – usunięciu węzłów chłonnych, po radioterapii należy wdrożyć profilaktykę przeciwobrzękową – drenaż limfatyczny lub masaż limfatyczny, ćwiczenia, pończochę lub rękaw kompresyjny. U tych pacjentów może bowiem dojść do powstawania obrzęków limfatycznych. Początek obrzęku ma charakter utajony i dlatego bardzo ważna jest profilaktyka obrzęku. W przypadku obrzęku terapia jest już bardziej złożona.

Obrzęk limfatyczny nóg. Opuchlizna na kończynach i zwiększone ich obwody

Często obrzęk limfatyczny jest opuchlizną w obrębie kończyn dolnych. Najpierw powstaje miejscowy obrzęk, który może dotykać jednej kończyny lub dwóch od razu. Problemem jest długie przebywanie w pozycji stojącej. Początkowo obrzęk jest mały i ustępuje po nocy ( pierwszy stopień obrzęku limfatycznego), jednak z biegiem czasu postępuje, zwiększa się, nie odpływa po odpoczynku nocnym, powoduje dyskomfort a nawet problemy w poruszaniu się. W późniejszej fazie dochodzi do gromadzenia białka w tkankach i obrzęk staje się twardy i zastój płynu limfatycznego ma wpływ niemal na całe funkcjonowanie organizmu. Z racji tego, że praca układu chłonnego jest częścią układu odpornościowego, chory może mieć niską odporność, złe samopoczucie czy osłabienie organizmu. Bez względu więc na to, czy pacjent ma do czynienia z wrodzonym obrzękiem limfatycznym w stadium I czy II, a może dotyczy on obrzęku wtórnego – zawsze kluczowe znaczenie ma szybkie działanie i odpowiednie leczenie obrzęku, czyli fizjoterapia. Niektórzy pacjenci nie mają ciężkiego obrzęku limfatycznego, jest to po prostu opuchnięcie kostek po długim przebywaniu w pozycji stojącej lub siedzącej

Prawidłowa praca układu limfatycznego. Jak zlikwidować obrzęki i usprawnić przepływ limfy w naczyniach?

Kiedy naczynia limfatyczne nieprawidłowo pracują i chłonka nie może mieć swobodnego przepływu, działa to niekorzystnie na cały organizm człowieka. Powinna być wdrożona terapia obrzęku aby wspomóc układ chłonny (układ limfatyczny). W przeciwnym razie obrzęk postępuje i utrudnia funkcjonowanie. Terapią obrzęku zajmuje się fizjoterapia. Należy znaleźć placówkę, w której jest stosowana Kompleksowa Terapia Przeciwobrzękowa. Jedno jest pewne – drenaż limfatyczny oraz kompresjoterapia stanowi w każdym przypadku doskonały wybór dla każdego pacjenta.

Metody leczenia – leczenie domowe czy specjalistyczne?

Nie ma domowych sposobów na leczenie obrzęku limfatycznego.

U pacjentów, u których doszło do uszkodzenia układu limfatycznego powinien być wykonywany drenaż limfatyczny jako profilaktyka obrzęku. Samo leczenie uciskiem na obrzęk tkanek nie jest w stanie przynieść pożądanych efektów, stąd też pomoc specjalistów ma tutaj ogromne znaczenie. Sprawny przepływ krwi i chłonki ma kluczowe znaczenie. Zadaniem płynu chłonnego jest eliminowanie niepotrzebnych substancji z tkanek. W początkowej fazie choroby organizm próbuje radzić sobie z problemem, jednak niestety po pewnym czasie mechanizmy kompensacyjne organizmu zostają wyczerpane i w ten sposób substancje powodują pojawienie się niewielkiej opuchlizny. Ta dalej zwiększa swoje rozmiary i staje się niebezpiecznym dla zdrowia obrzękiem. 

U pacjentów z obrzękiem limfatycznym powinna być wdrożona Kompleksowa Terapia Przeciwobrzękowa – skrótowo ujmując – manualny drenaż limfatyczny oraz kompresjoterapia – bandażowanie, dobór podkolanówek, rękawa uciskowego. Po przebytej terapii obrzęku poprawia się sprawność pacjentów oraz komfort życia. Efekty leczenia są uzależnione od wdrożenia odpowiedniej terapii.

Placówka Evital Rehabilitacja w Warszawie

Poradnia leczenia obrzęku limfatycznego zajmuje się terapią obrzęków. Fizjoterapeuci skończyli kursy do przeprowadzania takiej terapii obrzęku limfatycznego. Jeśli więc szybka diagnoza i skuteczne leczenie, to jak najbardziej w tym miejscu można liczyć na kompleksową pomoc i wsparcie.