OBRZĘK LIMFATYCZNY NÓG

Co to jest obrzęk limfatyczny?

Obrzęk limfatyczny jest nagromadzeniem się chłonki w przestrzeniach międzykomórkowych, czyli inaczej jest zastojem chłonki (limfy). Limfa nie jest odprowadzana z tkanek z wielu przyczyn:

• Wrodzone nieprawidłowości w budowie i funkcjonowaniu układu limfatycznego

– powstaje obrzęk limfatyczny pierwotny

• Nabyte uszkodzenia układu limfatycznego – w wyniku chorób, operacji

– powstaje obrzęk limfatyczny wtórny. Do najczęstszych przyczyn ujawnienia się takiego obrzęku należy:

– leczenie onkologiczne – operacja,  usunięcie węzłów chłonnych, radioterapia

– niewydolność żylna

– urazy i operacje ortopedyczne

– róża – choroba tkanki podskórnej w wyniku zakażenia paciorkowcami.

Jak działa układ limfatyczny?

Limfa (chłonka) transportuje białko z przestrzeni pozanaczyniowej do układu krwionośnego a ponadto zbiera z tkanek produkty przemiany materii, toksyny. Są w niej też obecne wirusy, bakterie i grzyby, które układ limfatyczny odprowadza z tkanek. Elementem układu limfatycznego są węzły chłonne przez które przepływa chłonka (limfa). Węzły chłonne to element układu odpornościowego, który odpowiednio reaguje na zawartość chłonki. Jeżeli znajdują się w niej patogeny to uruchamia reakcje immunologiczne, adekwatne do skali problemu, czyli procesu chorobowego w organizmie.

Co jest przyczyną obrzęku limfatycznego nóg (nogi)?

Obrzęk limfatyczny może rozwinąć się w jednej kończynie lub w obydwu. Opuchlizna może obejmować stopę, podudzie lub całą nogę. Zależy to od mechanizmu wywołania obrzęku.

1. Obrzęk limfatyczny po leczeniu nowotworów ginekologicznych – raka jajnika, szyjki macicy, trzonu macicy. Najczęściej obejmuje jedną kończynę, od stopy do pachwiny. Jest wynikiem operacji, usunięcia węzłów chłonnych jak i radioterapii.
2. Obrzęk limfatyczny w wyniku niewydolności żylnej. Niewydolne żyły, uszkodzone zastawki żylne są przyczyną niedostatecznego odprowadzenia krwi żylnej z tkanek i z części obwodowej kończyn a tym samym więcej płynu jest do odprowadzenia przez układ limfatyczny. Początkowo układ limfatyczny jest w stanie pracować „na wyższych” obrotach, ale finalnie następuje jego przeciążenie i manifestacja obrzęku. Początkowo jest to dyskretna opuchlizna stóp, ale z czasem opuchnięcie nóg postępuje. Ten obrzęk jest najczęściej symetryczny i dotyczy stóp a potem podudzi. Jest to obrzęk żylno-limfatyczny.
3. Obrzęk nogi po urazie – po skręceniu kostki, po operacji kolana, po złamaniu kości podudzia. Dotyczy jednej nogi – tej, której dotyczył uraz.

Dochodzi do niego wskutek uszkodzenia naczyń limfatycznych a następnie stan pogłębia unieruchomienie kończyny.

4. Obrzęki po liposukcji – liposukcja to rozległy zabieg. U niektórych osób z lipoedemą istnieje medyczne wskazanie do wykonania. Bardzo ważne jest właściwe postępowanie po przeprowadzonym zabiegu. Kluczowe po zabiegu jest korzystanie z drenażu limfatycznego oraz noszenie rajstop kompresyjnych. Jeśli obrzęk pozabiegowy nie ustępuje należy jak najszybciej wdrożyć Kompleksową Terapię Przeciwobrzękową, czyli manualny drenaż limfatyczny wraz z bandażowaniem.

Obrzęk limfatyczny nogi – leczenie

W przypadku opuchnięcia nogi należy wdrożyć odpowiednią fizjoterapię, której celem jest redukcja obrzęku. Dedykowanym sposobem postępowania jest Kompleksowa Terapia Przeciwobrzękowa, która jest najlepiej przebadaną terapią stosowaną w leczeniu obrzęków.

Terapia Przeciwobrzękowa musi być kompleksowa, czyli zawierać wiele elementów, bo obrzęk limfatyczny jest dość uparty i zastosowanie jednego z elementów, np. tylko drenażu limfatycznego lub tylko podkolanówek uciskowych nie przyniesie pożądanego skutku.

Dlatego jeśli chcesz redukować obrzęk limfatyczny upewnij się, że wybrana przez Ciebie placówka zajmuje się Kompleksową Terapią Przeciwobrzękową. Nieodpowiednie postępowanie z obrzękiem limfatycznym spowoduje, że obrzęk może postępować a potem nawet przy właściwej terapii będzie już mniej odwracalny.

Co zawiera Kompleksowa Terapia Przeciwobrzękowa?

Elementy fizjoterapii, która ma na celu leczenie obrzęku limfatycznego to:

• Manualny drenaż limfatyczny
• Kompresjoterapia, czyli bandażowanie wielowarstwowe
• Ćwiczenia oddechowe
• Ćwiczenia w kompresji
• Pielęgnacja skóry

Zależnie od przyczyny obrzęku należy również wykonać:

• Terapię blizny, czyli specjalny masaż, który uelastyczni bliznę. Ma to szczególne znaczenie po operacjach, zarówno onkologicznych jak i ortopedycznych
• Opracowanie zwłóknień, stwardnień w tkance – po radioterapii. W długotrwającym obrzęku również dochodzi do zwłóknienia i pogrubienia skóry. Trzeba zastosować odpowiednie chwyty aby odblokować te tkanki oraz dodać pewne wyściełania z gąbek do bandażowania.
• Po urazach, po skręceniu kostki – przywrócenie pełnej ruchomości stawów, pracy mięśni. Często powstały dystorsje powięziowe, czyli zaburzenia w ułożeniu powięzi i odpowiednią terapią manualną należy to przywrócić.
• Leczenie ran, owrzodzeń podudzi. Dochodzi do nich często w przebiegu zaawansowanej niewydolności żylnej. Zmiany chorobowe należy odpowiednio zabezpieczyć i terapię przeciwobrzękową przeprowadzać. Bez odpowiedniej kompresji, bez drenażu limfatycznego rany mogą pozostawać niezagojone nawet przez kilka lat.

Etapy leczenia obrzęku limfatycznego

Obrzęk limfatyczny jest choroba przewlekłą. U różnych osób ma różną dynamikę rozwoju. Nieleczony – postępuje. Przy odpowiednim postępowaniu może zostać zredukowany a w najgorszym przypadku – zahamowany.

Jakie są etapy rehabilitacji obrzęku?

• Faza redukcyjna – seria zabiegów manualnych z manualnym drenażem limfatycznym, zakończonych bandażowaniem.

W tym czasie fizjoterapeuta udziela instruktażu co do wykonywania ćwiczeń oraz pielęgnacji skóry. Wykonuje również pomiary obwodów kończyn, monitorując postępy w terapii. Końcowym elementem tej części jest dobranie wyrobów kompresyjnych – podkolanówek lub pończoch uciskowych.

Najlepsze produkty to wyroby płaskodziane, szyte na miarę. Są drogie, ale pacjent może skorzystać z refundacji. Nie pokrywa ona całej kwoty, ale znacząco ją zmniejsza. W gabinecie Evital Rehabilitacja naszym pacjentom wystawiamy wnioski o taką refundację.

• Faza podtrzymująca – po zakończeniu intensywnej serii, kiedy obwody zostały maksymalnie zredukowane należy raz na 2-3 tygodnie udać się na drenaż limfatyczny. Aktywuje to pracę układu limfatycznego i odprowadza zastój, jeżeli taki się nagromadził.

W tym czasie pacjent jest wyposażony w podkolanówki/pończochy uciskowe i codziennie je nosi.

Zapraszamy 😊