KOŚLAWOŚĆ STÓP U DZIECI

KOŚLAWE STOPY – KIEDY NALEŻY SIĘ MARTWIĆ?

Koślawość stóp i kolan u dzieci to bardzo powszechne zjawisko, które nie zawsze jest prawidłowe. Należy rozróżniać 2 grupy:

– koślawość fizjologiczną (fizjologiczna stopa płasko-koślawa) – związana z etapem rozwoju stóp. Początkowo u dzieci kończyny ustawione są w szpotawości. W momencie pionizacji, pierwszych kroków to ustawienie zmienia się na koślawe. Przyczyną jest szukanie stabilizacji i równowagi przez ustawienie kończyn dolnych w rozkroku. Następuje wówczas większe obciążanie przyśrodkowych krawędzi stóp. Dodatkowo niewydolny jeszcze układ mięśniowo- więzadłowy nie utrzymuje struktur po przyśrodkowej stronie stopy. Fizjologicznie ten stan stopniowo się zmniejsza i zanika około 6 r.ż. Poprzez naturalną aktywność dziecka mięśnie się wzmacniają, dzięki czemu zaczynają wysklepiać łuk przyśrodkowy a dziecko nie potrzebuje już „szerokiej podstawy” i stopy ustawia bliżej siebie. Ten rodzaj koślawości nie podlega leczeniu, ale warto ja obserwować żeby nie przeoczyć początku utrwalonej koślawości.

– stopa płasko-koślawa utrwalona (utrwalona pronacja) – gdy oś kończyny nie zmienia się, wysklepienie łuku nie ulega poprawie, możemy mieć do czynienia z faktyczną nieprawidłowością. Taki stan może być związany z wieloma czynnikami. Nie można go bagatelizować, ponieważ z upływem czasu stan będzie się nasilał, utrwalał, powodował bóle stóp i kolan. Będzie też przyczyną nieprawidłowości w obrębie kręgosłupa.

Stopa płasko-koślawa – przyczyny

Przyczyn koślawego ustawienia pięt i kolan może być wiele. Przede wszystkim jest to często związane z ustawieniem stawów biodrowych. W tym wieku dzieci mają większą rotację wewnętrzną w stawach biodrowych, która wymusza ustawienie stóp. Jeśli rotacja zewnętrzna  nie rozwija się prawidłowo i pozostaje w mniejszym zakresie to ma to wpływ na ustawienie kolan i stóp.  Powstaje tzw. triada podologiczna: kość udowa pozostaje skręcona do wewnątrz, kość piszczelowa rotuje  na zewnątrz, kość skokowa do rotacji  wewnętrznej a pięta pozostaje w ewersji. Bardzo ważne jest znalezienie źródła tego stanu, prawidłowa diagnoza.

Wada stóp u dzieci, koślawość, płaskostopie może tez być związana z korzystaniem z chodzików, prowadzeniem dziecka za rączki wtedy gdy nie utrzymuje ono jeszcze samodzielnie pozycji w staniu, jak również otyłością, zbyt małą aktywnością ruchową. Może też być skorelowana z wadami genetycznymi i z różnymi chorobami.

Koślawość stóp u dzieci – leczenie

Istotnym  elementem leczenia koślawości stóp u dzieci jest odpowiednia fizjoterapia. W naszym gabinecie pracujemy z dziećmi z koślawością stóp i kolan i mamy bardzo dobre efekty terapii. Nasi fizjoterapeuci najpierw ocenią postawę dziecka – ustawienie miednicy, stawów biodrowych, kolanowych i skokowych. Sprawdzą zakresy ruchów w poszczególnych stawach oraz siłę mięśniową. Dzięki temu odkryją słabe ogniwo w układzie ruchu dziecka, powodujące kaskadowo postępujące zmiany.

Kluczowym elementem pracy u większości dzieci jest zwiększenie rotacji zewnętrznej w stawach biodrowych. Dominuje tu praca nad rozluźnieniem naprężacza powięzi szerokiej uda, mięśni przywodzicieli stawu biodrowego oraz oceną rotatorów zewnętrznych biodra – poszukiwanie restrykcji, uniemożliwiających ich prawidłową pracę. Bywa, że rotacja zewnętrzna biodra ma mały zakres z powodu budowy stawu biodrowego, antetorsji czyli przodoskręcenia szyjek kości udowych.

Ustawienie stawów biodrowych ma często swoją przyczynę w ustawieniu odcinka lędźwiowego. Zwiększona lordoza i osłabione mięśnie brzucha wymuszają większą rotację wewnętrzną bioder.

Kolejnym miejscem szczególnej uwagi fizjoterapeuty będzie taśma tylna kończyny dolnej. Gdy jest skrócona, zbyt napięta, czyli inaczej mięśnie kulszowo-goleniowe oraz mięsień trójgłowy łydki są przykurczone wówczas pięta ulega podniesieniu, skręceniu do wewnątrz, do koślawości. Wynika z kształtu guza kości piętowej.

W czasie terapii koślawości stóp u dziecka zaleca się też wkładki ortopedyczne. Nie jest to wiodący element terapii, raczej wspomagający, dodatkowy. Jeżeli fizjoterapeuta oceni, że jest potrzebna wkładka ortopedyczna wówczas na miejscu ją wykonamy. Bazujemy na wkładkach ortopedycznych ICB Medical , które są termoplastyczne, indywidualnie modelowane.  Bazują na prawidłowym ustawieniu pięty, umożliwiając jednocześnie pracę łuku podłużnego. Stopa dziecka w prawidłowym rozwoju musi mieć pełną ruchomość, supinacji ale tez pronacji. Musi być sprężysta, w czasie ruchu po nierównym podłożu mieć możliwość zarówno podnoszenia łuku jak i jego spłaszczania.  Wkładka ICB Medical jest tak skonstruowana, że nie ogranicza ruchomości łuku. Wiele wkładek na rynku nie ma tej cechy – unoszą łuk podłużny, ograniczając jego ruchomość oraz blokując kość łódkowatą. Ta kość jest bardzo ważna w prawidłowej funkcji łuku przyśrodkowego. Gdy jest zablokowana w górze paradoksalnie łuk podłużny opada. Dlatego zwracamy uwagę na pozycję kości łódkowatej. Wkładka ICB Medical pracuje ze stopą, nie usztywniając jej.